Ernst Wahliss - ceramika i nie tylko

Mała żardiniera Ernsta Wahlissa (sygnowanie z lat 1897-1906) pozuje w towarzystwie wazonu z ptaszkiem ze Steingutfabrik Franz Anton Mehlem, Bonn, Niemcy (1870-1890). Stała się przyczynkiem do napisania kilku zdań o bardzo ciekawym człowieku, jakim był Ernst Wahliss. 🤔

Ernst Wahliss (ur. 1 marca 1837 r. w Oschatz, Królestwo Saksonii - † 18 lipca 1900 r. w Wiedniu) był austriackim przedsiębiorcą i producentem porcelany.

Chociaż nie był Karyntianem (to mieszkańcy Karyntii, inaczej Słowianie alpejscy), był jednym z głównych pionierów turystyki w regionie Wörthersee. Współcześni opisywali go jako „twórcę współczesnego Pörtschach”. Mówi się też, że tenże kupiec był artystycznie utalentowany i także sam malował porcelanę. Cesarz kilkakrotnie uhonorował przedsiębiorcę swoją osobistą wizytą. Kiedy zmarł, jego majątek oszacowano na 20 milionów koron. 

Początkowo zarabiał na życie jako wędrowny handlarz porcelany. W październiku 1863 r. ożenił się z córką pastora Anną Bahr (1839–1903). Po ślubie zaczął działać dla siebie i otworzył sklep z porcelaną w Heinrichshof przy Kärntner Strasse w Wiedniu. Rozkwit handlu w jego sklepie pozwolił mu wprowadzić się do porcelanowego domu zbudowanego przez Johanna Görlicha zgodnie z planami Gustava Korompaya z 1879 r. Przy ulicy Kärntner Strasse 17.

 

Dom towarowy Wahliss był pięciopiętrowym budynkiem, którego fasadę wyłożono biało-niebieskimi kafelkami porcelany Carl Knoll z Karlsbadu. Rzeźbiarskie zwieńczenie drugiego piętra wykonał rzeźbiarz Franz Koch. Na miejscu stała karczma „Zum wilden Mann”, z której korzystali „szorstcy” kierowcy. Cesarz Franciszek Józef I pojawił się na otwarciu budynku. Monarcha przyjechał także zobaczyć luksusowe eksponaty, które trafiły na Światowe Targi w Chicago w 1893 roku. Od lat 80. (1883) Wahliss prowadził także hurtownię w Londynie.

W Karyntii „pozostawił po sobie trwałą pamiątkę”, kupując duży podstawowy kompleks w Pörtschach w 1883 r. przy głównej ulicy i budując tam kilkanaście letnich willi w rozległym parku. Kąpielisko Wahliss było „pierwszym domem” na rynku. Cotygodniowe wydarzenia obejmowały dwa koncerty orkiestry wojskowej. Przy okazji manewrów w Karyntii w 1899 r. Cesarz odwiedził uzdrowisko na słonecznym północnym brzegu jeziora Wörthersee. Wahliss był zaszczycony, że mógł pokazać Swojej Królewskiej Mości swoje obiekty służące turystyce. W żywej rozmowie poprowadził monarchę przez teren. Oficjalny program musiał nawet zostać zmieniony, ponieważ Franciszek Józef chciał odwiedzić Willę IX. Wszyscy byli zaskoczeni, gdy Wahliss "porwał" swojego najważniejszego gościa. Aby uczcić urodziny Kaisera w dniu 18 sierpnia, Wahliss był gospodarzem corocznych festiwali morskich, które trwały kilka dni i kończyły się świątecznym balem.

W 1891 r. Ernst Wahliss w swoim biznesie posiadał także uzdrowisko Velden: kupił ruiny zabytkowego zamku Velden za 45 000 guldenów i przebudował budynek według starych widoków na dwóch piętrach. Zamek został przekształcony w luksusowy hotel i miał 150 pokoi z oddziałami Parkvilla i Strandvilla. W pierwszym roku po otwarciu firmy w Velden ruch turystyczny wzrósł o 24%.

W połowie lat 90. milioner Wahliss wspomógł protestanckiego pastora w Waiern nieoprocentowaną pożyczką 10 000 guldenów, aby mógł kupić budynek z przeznaczeniem na ewangelicką szkołę w Klagenfurcie.

Twórca centrów turystycznych w Pörtschach i Velden był ciekawą postacią, zawsze trzymał ręce za plecami i często nosił aksamitny beret. Z powodu patriarchalnej brody był często mylony z kompozytorem Johannesem Brahmsem, który często przebywał w Pörtschach i spędzał tam czas na komponowaniu.

Ernst Wahliss cierpiał na astmę. W lipcu 1900 r. zachorował na zapalenie płuc, które doprowadziło go do śmierci w ciągu tygodnia. Odnoszący sukcesy biznesmen, przemysłowiec i pionier branży turystycznej zmarł w wieku 64 lat, w Wiedniu 18 lipca 1900 roku.

Dla zobrazowania epoki Art Nuoveau w ceramice Ernsta Wahlissa przedstawiam na zdjęciach kilka wspaniałych przykładów wazonów, popiersi i figur z tej wytwórni.

Violetta Pastwa, 12.05.2020