Wazony tulipanowe

Pod koniec XVII wieku, pod patronatem Królowej Marii II, która była namiętną wielbicielką chińskiej porcelany błękitno-białej i jej lokalnych odpowiedników z holenderskich Delft, także w jej ogrodach, rozwinęły się umiejętności techniczne i wirtuozeria w produkcji wszelkiego rodzaju "wazonów z dziobkami" do eksponowania kwiatów. Zainspirowane przez królową Marię, modne w kręgach arystokratycznych stało się również dekorowanie rezydencji wazami pełnymi kwiatów. Na przykład duże wazony były wykorzystywane do dekoracji kominka w lecie, a mniejsze wazony były umieszczane na stole podczas świątecznego posiłku. Chociaż wazy w XVII i XVIII wieku były wypełnione wszystkimi odmianami kwiatów ciętych, było sporo nieporozumień na ten temat. W połowie dziewiętnastego wieku, gdy kolekcjonerzy i historycy sztuki odkryli na nowo wyroby fajansowe Delft, uważali, że wazony były wypełnione hiacyntowymi cebulkami lub kwiatami i zaczęto je nazywać "bouquetiers à Jacinthes". Niedługo potem pojawiła się jeszcze bardziej znana nazwa, która jest nadal używana: "tulipanowy wazon" lub "tulipière", przypisane tym wazom dlatego, że były przeznaczone specjalnie do prezentowania cennych i popularnych tulipanów.

W mieście Delft powstały wazony z kwiatami zarówno dla królowej Marii, jak i arystokratycznej klienteli z Holandii i Wielkiej Brytanii. Około roku 1700 w Delft pracowało ponad trzydzieści garncarni, z których co najmniej pięć produkowało wazy z dziurami i dziobkami, jak wskazują ich sygnatury. Kształt wazonów z dziobkami poszczególnych garncarzy był zróżnicowany. Najstarsze wazony do kwiatów z Delft powstały na podstawie istniejących, dużych obiektów, wykonanych z metalu. Garncarze mogli początkowo czerpać inspirację z prostych waz z dziobkami lub szczelinami, które powstały w Nevers około 1650 roku. Te wazony oparte były na ówczesnych przykładach w kolorze srebrnym, a być może jeszcze bardziej nawiązywały do dwunastowiecznych waz Perskich. Często te wczesne wazy z Delft miały owalny, karbowany zbiornik na podstawie z dwoma uchwytami w kształcie gryfa.

W swoich nieustannych poszukiwaniach innowacji i poszerzania zasięgu, około 1680 roku garncarze z Delft zaczęli tworzyć nowe formy wazonów. Najczęstszymi typami były wazony stołowe w postaci waz i koszy lub stosy okrągłych mis. Potterzy z Delft produkowali zarówno wazony niebieskie z białym, jak i wazony polichromowane, takie jak wazon z paletą "Cashmire". Wazon z pięcioma wiązanymi dyszami, pomalowanymi gałązkami kwiatowymi i diamentowo-spiralnymi elementami i zakończonymi z klapkami, jest pomalowany po obu stronach chińskim pagórkowatym krajobrazem rzeki w owalnym panelu. Garncarze z Delft sprzedawali wazony wacharzowe od 1680 aż do około 1740. Początkowo te "kwintelowe" wazony były zwieńczone jednym rzędem pięciu wylewek ułożonych gwiaździście. Model tego wazonu w kształcie wachlarza był dość rzadki w holenderskim Delftware i służył jako inspiracja dla bardziej powszechnych angielskich naczyń creamware i pearlware ‘quintel flower vases’, wykonywanych pod koniec XVIII i na początku dziewiętnastego wieku.

Z biegiem czasu forma wazonów z kwiatami stała się bardziej skomplikowana, dodano więcej rzędów wylewek lub wazony stały się wyższe. Zwłaszcza tak zwane piramidalne wazy kwiatowe stawały się coraz wyższe. Te monumentalne wazony w kształcie obelisku, składające się z czterech lub więcej "tryskających" kul o malejących rozmiarach, układanych jedna na drugiej, były głównie wykonane na holenderskie i angielskie dwory króla Wilhelma III i królowej Marii II. Chociaż określenie "piramidy kwiatowe" jest w rzeczywistości niepoprawne, ponieważ w ówczesnym użyciu preferowanym terminem były "obeliski kwiatowe", takie rozróżnienie nie było znane w XVII wieku. Piramida lub obelisk, pochodzący z Europy, był tradycyjnie ważny jako symbol władzy i reprezentujący sławę i chwałę monarchy, piramida była ulubionym kształtem na europejskich dworach. Poza tym ważnym elementem były istotne również silne wpływy orientalne. Chociaż, o ile nam wiadomo, Chińczycy nie stworzyli waz o kształcie obelisku, wyraźnie wyróżniający się kształt był reprezentowany w architekturze ich wysokich pagód. Europejczycy, a wśród nich garncarze z Delft, byli zafascynowani słynną "Porcelanową Wieżą z Paolinxi" w Nanking: dziewięciopiętrową pagodą wykonaną w całości z porcelany z dzwonkami zawieszonymi na dekoracyjnych wystających w rogach dachu każdej kondygnacji. Kiedy porównamy wizerunek pagody z kwiatowymi piramidami, podobieństwa są uderzające: nie tylko ich wysoki zwężający się kształt, ale także występy dachowe, które można porównać do dziobków w każdym rogu poziomów. Co więcej, mimo że przypadkowo, "Porcelain Tower of Paolinxi" miała 9 pięter wysokości - dokładnie tyle samo, co liczba poziomów wazonów piramidowych wykonanych przez fabrykę De Witte Ster około roku 1695. I wreszcie, największym podobieństwem jest użyty materiał: oryginalna porcelana w Chinach i "Hollandts porceleyn" w Delft.

Co więcej, garncarze w Delft produkowali także wazony kwiatowe w kształcie figurek, które odróżniają się od wszystkich innych rodzajów wazonów dzięki ich rzeźbiarskiemu efektowi. Figury-wazony charakteryzują się dzióbkami lub otworami na łodyżki kwiatowe. Doskonałym tego przykładem jest ten niebiesko-biały kwiatowy pojemnik na kwiaty uformowany na postać Chińczyka z łysą głową i kozią bródką, niosącego sakwę z wikliny, która jest przekłuta u góry czternastoma otworami na kwiatowe łodygi. Źródło tego niezwykłego modelu nie zostało jeszcze odkryte. Teoretycznie obraz postaci z sakwami ​​na plecach nawiązuje do europejskiego sprzedawcy ulicznego i przypomina nieco porcelanową postać Chantilly z Hotteux (The Man with a Panier), około 1750-55, chociaż model Chantilly, prawdopodobnie przedstawiał Turka w turbanie, a jego dłonie nie podtrzymwały kosza. Model Delft mógł być oparty na oryginalnej chińskiej figurce, później zaadaptowany przez modelarza z Delft, by służył jako funkcjonalny kwiatowiec, a nie po prostu figura ozdobna.

Podobnie jak wiele innych obiektów Delft, kształt i dekoracja wazonów z kwiatami odzwierciedla smak egzotycznych kultur tak typowych dla XVII i XVIII wieku. Są one wynikiem mody na chinoiserie i dla garncarzy tak dobrze znających zachodnio-europejskie lub holenderskie obrazy.

🙂
Tłumaczenie własne na podstawie: https://www.aronson.com/all-kinds-of-vases-with-spouts-or-…/
Post z 6 lutego 2019 r.
Violetta Pastwa